Met de tijd, als resultaat van heel veel supervisiebijeenkomsten en gesprekken met vakgenoten, dringt het steeds dieper tot me door wat onze voornaamste taak is als we ouderen ontmoeten: de essentie van hun behoeften begrijpen. Woorden en hun achterliggende betekenis spelen in de ontmoetingen met ouderen vaak niet meer zo’n rol - woorden die al zo lang het leven van deze mensen vertellen, wie ze zijn en wat ze willen. Bij gebrek aan cognitieve vaardigheden leren we de persoon daarentegen kennen zoals hij op dat moment is en naast ons staat. Daarbij maken we op een creatieve manier gebruik van de professionele gereeedschappen die tot onze beschikking staan en waarmee we proberen door te dringen tot de essentie van de mens, tot de essentie van onszelf, en tot de essentie van therapie.

Magische momenten

Het principe van 'hier en nu' noemen we in yogatherapie ‘liefde en aanwezigheid’. Steeds weer vallen we erop terug. Het is gebaseerd op het inzicht dat de relatie die tussen client en therapeut wordt opgebouwd het belangrijkste is en misschien veranderingen toestaat. ‘Aanwezig zijn’ is een dagelijkse en nooit eindigende oefening, waarbij we niet alleen breekpunten tegenkomen die verandering aanmoedigen, maar ook magische momenten van het leven.

In therapeutische ontmoetingen waarbij we niet op onze vertrouwde ankers kunnen bouwen, ontmoeten we de mensen zoals zij op dat moment zijn en ook zoals wijzelf zijn. Met onze blik op nieuwsgierig zetten we al onze zintuigen aan het werk om informatie te verzamelen: we kijken wat in de kamer gebeurt, proberen te begrijpen wat in de ziel omgaat en hoe we aan de elemetaire behoeften kunnen voldoen, ook als de client die niet verbaal kan uitdrukken. En wat gebeurt er op die moeilijke momenten? Kijken we ook naar onszelf met een onbevooroordeelde blik en acceptatie? Ik merk dat de poging om aanwezig te zijn en radicaal oprecht met onszelf in de context van het ongemak dat de woordeloze ontmoeting oproept, soms moeilijker is dan bij de problemen van de patiënt te blijven.

Tegelijkertijd,en misschien daardoor, zie ik dat er iets magisch gebeurt. Er vindt een soort verzachting van de werkelijkheid plaats, een blik die ogen ontmoet die het niet verwachten, een glimlach van nabijheid die zich over het gezicht verspreidt, een op het juiste moment geplaatste hand die het stijve lichaam verzacht en verlichting verspreidt.

Accepteer de dingen zoals ze zijn

Wanneer we dingen tot hun essentie willen terugbrengen, wordt ons gevraagd om steeds weer aanwezig te zijn: oog in oog met de actuele toestand van de client, met de mogelijkheden van dat moment in de gemeenschappelijke ruimte en, en niet minder belangrijk, met wat de situatie in onszelf oproept. Toestemming om de dingen te accepteren zoals ze zijn en erin te berusten, brengt een spontaan ontwaken van liefde teweeg, waarin een verzorger en een client, een mens en nog een mens, kunnen berusten en werkelijk de essentie van het leven kunnen ontmoeten, zonder woorden. In volle aanwezigheid en oprechte liefde.

‍Deze tekst is geïnspireerd door de maandelijkse supervisie onder begeleiding van dr. Sonia Pouw en Reut Goldschmidt Galili, door ontelbare uren met mijn gulle leraren, met studenten en met clienten die me toestonden om hen te vergezellen en die me enorm verrijkten.

‍