Kinderen worden verondersteld een leven ten volle te leven, het goede te ontmoeten in de schoot van de familie, en op te groeien in een beschermde en beschermende omgeving die het ze mogelijk maakt om zich fysiek, mentaal en emotioneel te ontwikkelen. Kinderen in de Arabische samenleving, die dagelijks worden geconfronteerd met levensdelicten, met nachtelijke geweersalvo’s en dagelijkse geruchten over inbraak, diefstal, moord of poging tot moord, bevinden zich helaas in een andere realiteit.

Als een kind het geluid van geweerschoten hoort, is het onmogelijk te ontkennen wat hij hoort en hem muziek van Beethoven voor te leggen. Als een meisje de foto ziet van een vrouw die per ongeluk is vermoord, kun je dat niet negeren of ontkennen door 'Alice in Wonderland' in de dvd te stoppen.

Wij, de ouders van deze kinderen, zitten als versteend aan onze telefoon. We luisteren naar verhalen, we zien de beschuldigingen, we horen uitdrukkingen van woede en veroordeling van de moeilijke situatie waarin we ons bevinden. We voelen ons gespannen en verslagen, en dragen onbewust onze emoties over op onze kinderen, die slechts fragmenten van een verhaal horen, delen van foto’s zien, bang zijn en niet begrijpen wat er om hen heen gebeurt en waarom.

In de stress vergeten wij wel eens de emotionele toestand van onze kinderen. Dat zijn trouwens kinderen die je kunnen vertellen dat het schot dat ze hoorden afkomstig is van een M16 of van een zwaarder wapen. We vergeten dat onze kinderen de kans wordt ontnomen om hun jeugd in onschuld en eenvoud te leven, zoals het eigenlijk zou moeten.

Duisternis heerst

De dag dat ik deze woorden schrijf, is een zware, zwarte dag in Kfar Kana, het dorp waar ik woon en waar zich een van de Hulpcentra van Elah bevindt. De avond ervoor klonken er waanzinnige salvo’s. Onbekende personen schoten onder andere op een elektriciteitspaal, zodat de beveiligingscamera's die hun gruwelijke acties zouden moeten documenteren, buiten werking werden gesteld. Duisternis heerste. Het geluid van strijd vulde de lucht. Dit waren niet de geluiden van de oorlog tussen Rusland en Oekraïne, maar van een conflict tussen neven die tot op de tand gewapend zijn.

Het geluid van regendroppels vermengde zich met de geluiden van de geweren. Maar de luidste stem was die van harten die luid klopten. Angst, verschrikking, hulpeloosheid, duisternis en kou is wat we voelden. Toen we ‘s ochtends wakker werden, na zo nu en dan een paar minuten te hebben gesluimerd, werden we geconfronteerd met een vreselijke realiteit. Een van de kogels drong het huis van de buren binnen, recht in het hart van een mooi zeventienjarig meisje met bruine ogen en lang zwart haar. Razan Abbas werd ‘s nachts in paniek wakker, rende naar de kamer van haar ouders en werd onderweg getroffen door een kogel die haar velde.

Wacht even, niet de kogel is vervloekt. Er zijn mensen van wie het hart slechts een bloedvat is, mensen zonder gevoel en geweten, en zij zijn de verdoemden. De angsten die de ouders ‘s nachts hadden, werden' s morgens bewaarheid. En wat voor een geduchte waarheid! De angst was geen abstract gevoel. Het werd zichtbaar en tastbaar. Herinneren jullie je de beschermde en beschermende omgeving? Die bestaat dus niet meer! Als het in huis niet veilig is, waar dan wel? Tot wie richten we ons? En in welke toekomst groeien onze kinderen op?

En ik? Ik voelde me verlamd, in beslag genomen door mijn telefoon. Ik las dat de gemeente opriep tot een staking, dat de kinderen thuis zouden zijn en vroeg me af wie de kinderen over deze harde realiteit zou vertellen? Iedere ouder zit momenteel aan de telefoon gekleefd, en zijn hart bonst van angst en ontzetting. Wie legt de kinderen uit waarom ze thuis moeten blijven? En wie zorgt ervoor dat de kinderen zeggen wat ze op hun hart hebben? Wie is er op dit moment beschikbaar voor de behoeften van de kinderen? De ouders hebben immers zelf ondersteuning nodig.

Knuffel, en knuffel opnieuw

In de hoop dat ik kinderen, ouders en onderwijzend personeel zou kunnen helpen, schreef ik een bericht met instructies dat ik in whatsapp-groepen van school plaatste:

Ouders, let op!

• Besteed aandacht aan het effect van het incident op de emotionele toestand van uw kinderen. Leg ze in eenvoudige bewoordingen uit waarom ze vandaag thuis zijn, wat het doel is van de staking, welke geluiden ze de afgelopen nacht hoorden en wat er precies is gebeurd.

• Leg hen uit dat als gevolg van de schietpartijen Razan Abbas door een verdwaalde kogel dodelijk is getroffen. Probeer de realiteit niet te verfraaien of te liegen, want de kinderen pikken ook informatie op van de lokale media en van andere kinderen. Neem de verantwoordelijkheid om de bittere werkelijkheid uit te leggen, op een manier die geruststelt en niet angstig maakt.

• Gebruik woorden die passen bij de leeftijd van het kind en vraag hem of haar wat hij heeft begrepen.

• Geef ruimte voor emotionele ontlading en benoem de verschillende emoties: angst, zorg, shock, hulpeloosheid..

• Beantwoord vragen op een eerlijke, maar omzichtige manier. Om de intensiteit van trauma te verminderen, kun je beter niet teveel details geven van de moord zelf.

• Laat ze tekenen en praten. Knuffel ze, en geef ze nog eens een knuffel. Geef legitimiteit aan de gevoelens van angst en onzekerheid, en bevestig dat jij hetzelfde voelt.

Vanzelfsprekend paste ik mijn raadgevingen ook op mijn eigen kinderen toe. We zwegen samen en we praatten samen. Mijn dochter vroeg of zij ook via het raam geraakt zou worden door een een kogel, en mijn oudste zoon vroeg waarom ik huilde. ‘Ik sympathiseer met de pijn van de nabestaanden’, antwoordde ik. Toen stelde de jongste zoon me de moeilijkste vraag: ‘En wat als wij sterven, wat ga je dan doen?’. Ik haalde diep adem en zei: ‘Ik zal huilen, verdrietig zijn, ik zal het moeilijk hebben, maar ik hoop dat we het niet zullen meemaken en dat God jullie zal beschermen. Deze hoop draag ik diep in me met mij mee, en ik bid dat hij wordt bewaarheid.’

‍