Het afgelopen jaar heeft het aantal moorden in de Arabische samenleving helaas een nieuw record bereikt en is het profiel van de vermoorden nog diverser geworden: mannen, vrouwen, oud en jong, jongens en meisjes. Sommigen slachtoffers waren criminelen, bekend bij de politie, anderen werden doodgeschoten omdat ze zich op het verkeerde moment op de verkeerde plaats bevonden. Maar eén ding hebben alle gevallen gemeen: de kans dat de dader wordt gepakt en bestraft, is erg klein. De statistieken laten zien dat slechts 22%van de moorden in de Arabische samenleving worden opgelost, tegenover 77% in de Joodse samenleving.

Het bestaan​​ van strafrechtelijke procedures is belangrijk voor de samenleving in zijn geheel, maar daarnaast spelen ze een belangrijke rol in het verwerkingsproces van nabestaanden. De procedure is weliswaar veeleisend en confronterend, maar tegelijkertijd gaat er een kalmerende werking van uit en versterkt hij het vermogen van nabestaanden om het verdriet en trauma te verwerken. Families begrijpen dat ze een adres hebben om aan te kloppen, ze ervaren dat gerechtigheid bestaat en dat de misdaad en het verlies worden gezien en erkend.

Geen ruimte voor twijfel

In mijn functie als maatschappelijk werkster bij het hulpcentrum in Kfar Kana begeleid ik bijvoorbeeld de familie van Amar, een 4-jarige die in de dorpsspeeltuin werd gedood door een verdwaalde kogel, terwijl hij onder het oog van een tante uitgelaten met zijn neefjes en nichtjes speelde. Amar behoort tot een van de weinige gevallen waarin de dader is opgespoord en een aanklacht werd ingediend. Nu staat de familie aan het begin van een langdurig en uitputtend juridisch proces.

Het begon met een opgewonden telefoontje van Muhammad, de vader van Amar. Met een stem waarin verdriet, pijn en hoop doorklonk, vertelde hij: ‘Nariman, morgen wordt de aanklacht ingediend tegen de moordenaar. We hebben je nodig in de rechtszaal.’ De persoonlijke en aangrijpende boodschap liet geen ruimte voor twijfel: de volgende dag was ik bij hen.

Kort voor het proces begon, bestormden nieuwsgierige journalisten buiten de rechtbank de familieleden. Ze wilden hun gevoelens en reacties horen. Met betraande ogen en een foto van hun vermoorde zoon in handen schreeuwden de ouders het uit, opdat de hele wereld hun schokkende verhaal zou horen.

Meteen vanaf dat moment begreep ik waarom mijn aanwezigheid en steun aan de familie gewenst was, en ik heb tot het eind van de bijeenkomst aan hun zijde gestaan. Omgaan met journalisten is een ding, maar daarnaast brengt het proces voor de families nog heel veel meer moeilijke ervaringen met zich mee. Zoals de presentatie van de advocaten in de rechtszaal waarop ze niet mogen reageren, of de eerste confrontatie met de beschuldigde en diens advocaten die hem ijskoud proberen te verdedigen. Dergelijke ontmoetingen kunnen enorm opwinden en bij de nabestaanden woede, frustratie en pijn oproepen.

In deze omstandigheden is het mijn taak om de balans te bewaren tussen enerzijds de behoefte van het gezin om hun gevoelens te uiten (een belangrijk onderdeel van het therapeutisch proces) en anderzijds hen emotioneel en fysiek te beschermen, en te zorgen dat de gedragsregels binnen de rechtbank in acht worden genomen. Het zijn slechts kleine maar betekenisvolle handelingen, met zorg en empathie uitgevoerd, die je in zo’n geval ter beschikking staan: ​​zorgen dat de familie van de rechter toestemming krijgt om de foto van hun zoon in de rechtszaal te brengen, het mobiliseren van de uitgebreide familie opdat de nabestaanden zich door de gemeenschap gesteund voelen, de reacties en lichaamstaal van alle nabestaanden op de voet volgen en als nodig hen bijstaan, hetzij door een knuffel te geven, troostende woorden te spreken of in geval van een paniekaanval met hen ademhalingsoefeningen te doen.

De familie toonde zich zeer dankbaar en maakte duidelijk hoe belangrijk mijn aanwezigheid voor hen was. De hechte band die we sindsdien hebben gekregen en het enorme vertrouwen dat is ontstaan, hebben aanzienlijk bijgedragen aan het rouwproces.

Wat heeft het mij geleerd? Dat alhoewel wij maatschappelijk werkers geen formele functie hebben in het juridische proces, we toch een belangrijke rol spelen bij het voorbereiden, begeleiden en ondersteunen van de families voorafgaand aan en tijdens de hele procedure. Samen met de advocaten die namens de afdeling Rechtsbijstand van het Ministerie van Justitie het gezin juridisch begeleiden  (bemiddeling in strafzaken en vertegenwoordiging op civiel niveau), vormen we een laag van ondersteuning en begeleiding die het gezin sterkt en helpt omgaan met het trauma.

.

‍