Sinds haar man bijna anderhalf jaar geleden omkwam bij een verkeersongeluk wordt S., een indrukwekkende en welbespraakte vrouw, begeleid door Einav Ben Meir, maatschappelijk werkster bij het Elah Centrum. ,,Alles wat ik de afgelopen 36 jaar opbouwde, werd in een seconde vernietigd’’, zo vat S.in een zin de tragedie samen die haar leven veranderde.

Wat herinnert u zich van de dag van het ongeval?

,,Het begon juist zo mooi. Ik ben lerares en die dag was ik samen met andere docenten uitgenodigd voor een ontbijt met de inspectrice. Een gezellige ochtend aan het begin van de zomer. We aten en kletsen. Daarna kwam mijn man me ophalen voor een driedaagse vakantie in Eilat.

Van het ongeluk, onderweg, herinner ik met niets. Wel herinner ik me reddingswerkers die op de auto klopten en vroegen of iemand in leven was. Ik herinner me mijn zorgen en pogingen om te begrijpen wat er met mijn man aan de hand was. De redders probeerden me weg te schuiven, water te geven en te laten zitten. En ik zei: dat gaat niet gebeuren. Ik moet weten wat er met mijn man aan de hand is.

,,Een half uur lang probeerden ze mijn man te reanimeren.Toen ik zag dat ze zijn gezicht bedekten, begreep ik dat alles verloren was.Toen stortte ik in elkaar en begon ik de pijn te voelen. Ik ben naar het ziekenhuis gebracht. Daar begon ik te denken: hoe vertel ik het de kinderen, en wie vertel ik het als eerste?''

Hoe oud zijn de kinderen?

,,We hebben vier kinderen, tussen de 21 en 32 jaar oud. Ik heb een van de jongens gebeld. De zoon die een motor heeft, arriveerde het eerst.''

Hoe was uw medische toestand?

,,Met zes gebroken ribben werd ik gedefinieerd als lichtgewond."

Wat voel je als je dit verhaal vertelt?

,,Hartkloppingen en stress. Ik praat er niet veel over, ook niet als ze het mij vragen. Wat kan ik zeggen, ik herinner me toch niets van het ongeluk. Ik ben mijn man verloren. Dat is het."

Herinner je je de eerste weken na het ongeval? Hoe heb jehet gered in de nieuwe realiteit?

,,Ik functioneerde niet. Behalve aan het verlies heb ik ook een hele slechte herinnering aan de sjiwwa. Die vond ik verschrikkelijk. Er kwamen heel veel mensen en die zaten met elkaar te kletsen alsof het een feest was. Ik begrijp dat je wilt komen condoleren, maar voor mij was het een slechte ervaring. Ik was gewond, kon me niet bewegen en kon niets doen. Het was een traumatische en zeer moeilijke tijd."

Wat heeft je toen geholpen?

,,De kinderen en Einav, de maatschappelijk werker van het Elah Centrum. Zij nam contact en begeleidt me tot op de dag van vandaag. Ook de decanen van de school waar ik werk, hielpen en zorgden voor me. Dat was een grote troost."

Op zeker moment kreeg het leven waarschijnlijk een nieuwe routine. Wanneer mis je je man vooral?

,,Elke minuut van de dag, omdat we zo nauw verbonden waren. Afgezien van werktijd waren we de hele tijd samen. Ik kon niet begrijpen dat ik opeens alleen naar de supermarkt moest en naar sporttraining. We fietsten en reisden samen in binnen- en buitenland. We liepen altijd hand in hand. Dat was onze geheimtaal. We hoefden niet te praten. De handdrukken zeiden alles. Mijn hele wereld draaide om hem, en ineens is er niets. Echt niets. Ineens ben ik alleen."

Hoe ga je dan verder?

,,Het raam ging op een kier open toen ik mezelf vragen begon te stellen. ‘Er is een ramp gebeurd. Je bent alleen. Wat nu? Ga ik door met mezelf te thuis te verstoppen, alleen met mijn verdriet en pijn, of moet ik het leven oppakken?’ Ik besloot dat ik mezelf niet toesta om bij de pakken neer te zitten en depressief te worden, en begon te zoeken. Ik begreep dat ik naar buiten moest in plaats van eenzaam thuis te blijven, want eenzaamheid is dodelijk. Met de psycholoog besprak ik wat te doen, wat ik leuk vind en waar ik naartoe kon gaan, en ik besloot terug te gaan naar de lessen in de sportschool, behalve een les waar mijn man erg dominant was. Ik doe yoga en heb me aangesloten bij een clubje voor crosscountryfietsers. Dat zijn geweldige mensen die me met veel zorg en vriendschap verwelkomden."

Sport is een belangrijk element in je leven geworden?

,,Dat klopt. Ik was vooral op zoek naar een manier om de natuur in te gaan en de wereld te verkennen. Vroeger was ik niet zo sportief, maar beetje bij beetje ontdek ik dat ik op dat gebied veel meer kan dan ik denk. En hoe meer je kunt, des te meer je doet. De fiets helpt me te ontdekken hoe ik met obstakels om kan gaan. Zo nu en dan en dan denk ik bij mezelf: als mijn man me zou zien, zou hij opgetogen zijn. Hij was altijd erg beschermend. Er waren dingen die ik graag aan hem overliet. Maar nu moet ik wel, want als ik het niet doe, gebeurt het niet. Ik heb veel dingen geleerd. Ik heb geen keuze."

Dat vraagt kracht?

,,Dat is waar. Iedereen vindt me heel sterk. Ik ben daar niet mee bezig. Dit is nu mijn leven. Ik denk ook aan de kinderen: moeten ze een depressieve moeder zien? Zal hen dat helpen? Dus ook voor de kinderen ga ik verder en ben ik sterk. Ik ben degene die hen opvangt, ik ben degene die is overgebleven. Voor hen is het makkelijker om de draad op te pakken als ze weten dat ook ik een nieuw leven heb. Het eerste jaar waren ze bij mij thuis, maarook zij moeten verder met hun leven."

In hoeverre heeft de psychosociale ondersteuning ugeholpen?

,,Het eerste jaar ging ik wekelijks naar een psycholoog, nu eens in de twee weken. Dat is belangrijk. Ik heb een neutraal iemand nodig bij wie ik mijn hart kan luchten. Ik word door Einav geholpen en door de kinderen en de omgeving, en ik leer mezelf te helpen. Vroeger zag ik mijn vrienden nauwelijks, nu heb ik twee goede en intieme vrienden. Sommige mensen hebben zich van me verwijderd maar aan de andere kant heb ik nieuwe kennissenkringen gevormd. "

Helaas hebben en zullen veel mensen te maken krijgen met plotseling verlies. Heb je een boodschap voor hen?

,,Elke keer als ik over een ongeluk hoor, denk ik met zorg aan de nabestaanden. Als je het niet zelf hebt meegemaakt, dringt de zwaarte niet tot je door. Ach, weer een ongeluk, denk je misschien. Je hebt geen idee wat de achterblijvende familie te wachten staat. Ze staan aan het begin van een lange en zware reis.

,,Het beste advies dat ik kan geven is niet te verdrinken. Blijf niet thuis zitten wachten tot er iets gebeurt, want er gebeurt niets. Wat is gebeurd, is gebeurd. De dode komt niet terug. Je moet op zoek naar het leven. Een nieuw leven, want het oude komt niet meer terug. Zelfs als ik ooit weer een partner krijg, zal het niet zijn wat het was. Maar e moet uitgaan en opzoeken waar je je goed bij voelt. Ik nam het in de richting van sport en fietsen, iemand anders houdt misschien van kunst, wat je ook maar een goed gevoel geeft.

,,En nog een advies: hou je verdriet niet binnen maar praat openlijk. Uitgaan, mensen ontmoeten en praten is erg belangrijk. Het helpt om je hart te luchten. Voor het ongeluk had ik heel weinig contacten. Nu ondervind ik dat het mogelijk is met anderen, uiteraard alleen bepaalde mensen, te delen en mezelf te ontlasten.’’

‍