De coordinatie van de nieuwe taak die we kregen van het ministerie is in handen van Natali Galbman-Gershon, directeur van het Elah Centrum in de zuidelijke regio en als psychotherapeut gespecialiseerd in trauma, verlies en rouw.

Natali, wat houdt de begeleiding precies in, en om hoeveel gezinnen gaat het?

,,Ons team heeft contact met tientallen families van soldaten(mannen en vrouwen) en leden van lokale beveiligingseenheden die zijn vermoord of ontvoerd. Wij zijn degenen die namens het ministerie erkenning geven, de families informeren over hun rechten en hen in de eerste periode ondersteunen. We inventariseren de behoeften die in de families bestaan en regelen zorg. In sommige gevallen treedt de begeleider zelf op als therapeut en heeft hij individuele of groepsgeprekken met familieleden. In andere gevallen verwijst hij door naar een externe therapeut.”

In de hulpcentra van Elah ontmoeten we gezinnen die plotseling verlies hebben geleden als gevolg van levensdelicten, verkeersongelukken en zelfdoding. Hoe anders is de begeleiding van families die verlies leden als gevolg van deze oorlog?

,,Natuurlijk zijn er overeenkomsten, maar het grote verschil is dat we ons in een oorlog bevinden die nog steeds voortduurt. Elke keer dat een soldaat sterft, ervaren de nabestaanden het alsof bij hen weer aan de deur wordt geklopt. Praktisch gezien is begeleiding van deze nabestaanden intensiever en zal die ook langer duren.’’

Wat betekent de begeleiding voor het gezin?

,,Wij vertegenwoordigen een overheid die tegen hen zegt: je hebt een groot verlies ervaren. Ik zie jou en jouw pijn. We gaan jou helpen. Die erkenning, en de toekenning van rechten, dat is een belangrijke stap. Van de gevallen waar het niet gebeurt, bijvoorbeeld families die iemand verliezen door verdrinking, weten we dat ze door het gebrek aan legitimatie grote eenzaamheid voelen.

Daarnaast is de begeleider iemand met ervaring, die begrijpt wat het gezin doormaakt en welke processen ze mogelijk ondergaan. Rouw is een dynamisch proces dat allerlei vormen kan aannemen, allerlei fasen doorloopt en consequenties heeft op allerlei gebieden. Tijdens het proces worden nabestaanden geconfronteerd met autoriteiten, maar ook met hun partner, de familie, de omgeving. De begeleider is degene die het overzicht houdt en de bemiddelende factor kan zijn die de behoeften beantwoordt die gaandeweg ontstaan.’’

Wat kan je vertellen over de begeleiding van families van gegijzelden en vermisten?

,,We staan voor een zeer unieke situatie, en al doende leren we ermee om te gaan. Want naast de onzekerheid, angst en verdriet bestaan bij deze families ook heftige gevoelens van woede en verlatenheid, en van onrechtvaardigheid. Voor hun klachten zijn wij soms het aanspreekpunt. De gezinnen zien ons niet alleen als een therapeutisch lichaam, maar ook als de instelling waar ze hun frustratie, problemen en woede kunnen uiten. Het is onze taak om dat te bevatten en toe te staan. En ook om te weten dat de status van het gezin op elk moment kan veranderen. Gegijzelden kunnen sterven. Een van onze therapeuten begeleidt een gezin bij wie dat gebeurde. Van de familie van een gegijzelde werden ze opeens nabestaanden van een moord.’’

Dit klinkt als een moeilijke opgave

,,Dat klopt. Het vraagt om andere vaardigheden dan op vaste tijden clienten in een kliniek ontvangen. Je moet in staat zijn om met veranderlijke situaties en onverwachte ontwikkelingen om te gaan. Je moet flexibel zijn en je overgeven aan de onzekerheid. Dat vereist een grote innerlijke veerkracht. Die veerkracht vormt de sleutel. Als de familie ziet dat je niet bang bent voor onzekerheid, dat je het vermogen hebt om het hele scala van hun gevoelens te verdragen, kan je ze bereiken.’’

‍