Op 28 april 2022, Jom HaSjoa Welagwoera, willen we net als alle andere jaren gezamenlijk de Holocaust herdenken. Omdat corona nog steeds onder ons is en we geen risico’s kunnen nemen, organiseren we ook dit jaar een online bijeenkomst op Zoom. U hoeft zich daarvoor niet aan te melden. Iedereen die deze nieuwsbrief ontvangt, krijgt op 27 april automatisch via de mail de link naar de uitzending. U kunt de link doorsturen naar mensen die willen meedoen maar niet op onze mailinglijst staan.

Elkaar op de computer zien is niet hetzelfde als in het echt, dat is duidelijk. Er is geen omhelzing bij de koffietafel, we kunnen niet even bijpraten, zitten niet naast elkaar in de zaal en kunnen niet elkaars hand vasthouden. Maar we hopen dat we ondanks de afstand toch een gevoel van intimiteit en vertrouwelijkheid kunnen terugvinden, en dat we met elkaar het verdriet kunnen delen.    

Bijgesteld beeld

Centraal dit jaar staat de relatie van Nederlandse Joden met hun vader- of moederland. Hoe verder we van de Sjoa verwijderd raken, des te bewuster en realistischer wordt onze blik op deze donkere periode. Jarenlang was in binnen- en buitenland het beeld van Nederland in oorlogtijd positief, alsof bijna het hele land zich verenigde in verzet tegen de Duitsers en ook tegen de anti-Joodse maatregelen. Pas de laatste jaren wordt dat beeld bijgesteld en zijn we vooral geconcentreerd op de harde waarheid: In Nederland, een land zonder antisemitische traditie, een land waar Joden zich geintegreerde burgers voelden, werd bijna tachtig procent van de Joodse bevolking vermoord.

Met de jaren dringen de moed en het heldendom dieper tot ons door van landgenoten die onderduikers in huis namen en/of zich bij het verzet aansloten. Maar we worden we ook meer geraakt door de onverschilligheid, de aanpassing aan en de identificatie met het kwaad van Nederlanders in oorlogstijd.

Hoe kijken overlevenden aan tegen deze ‘Nederlandse paradox’? Hoe gaan ze om met de tegenstelling tussen enerzijds de diepe wortels in en sterke verbondenheid met Nederland, anderzijds de ongehinderde ondergang van het Nederlandse jodendom? We zijn dankbaar dat zes overlevenden die het meemaakten hierover op de herdenking willen vertellen: Emmie Arbel, Louis Brilleman, Fien Cohen, Betty Essel- Duitz, David Rodrigues Garcia en Benno van der Velde.  

Tussen de verhalen door laten we muziek horen van Nederlandse componisten die in de oorlog zijn vervolgd en van wie slechts enkelen de oorlog overleefden.

Zoals gebruikelijk eindigen we de herdenking met ‘Ieder Mens heeft een Naam’, het noemen van de namen van dierbaren die zijn vermoord. Wie namen wil laten noemen, kan contact opnemen met Carola Dargan, carola@elah.org.il of bellen, 050-3733618.

‍