Terwijl ik dit stukje schrijf, bevinden we ons midden in de meest dramatische en traumatische gebeurtenissen die ons land kende. Ieder moment worden we geconfronteerd met nieuwe en onverwachte ontwikkelingen. Na dagen van onzekerheid, angst, boosheid en machteloosheid beginnen mensen het eind van hun krachten te bereiken. Ze hebben nauwelijks of geen geduld en energie om met de dagelijkse situaties om te gaan, terwijl dat misschien toch noodzakelijk is. Hoe kunnen we ons staande houden in deze tijd, waarin we van de ene minuut op de volgende niet weten wat te verwachten, waarin we niets vooruit kunnen plannen, hooguit voor enkele uren of misschien een dag.
Hoe je zo goed mogelijk deze periode kunt doorkomen, wil ik duidelijk maken met behulp van een vergelijking. Wanneer we op een wankele brug over een diepe afgrond zouden moeten lopen, zouden we waarschijnlijk voortdurend geconcentreerd bezig zijn met de volgende stap. Hoe en waar zetten we die stap om veilig en in redelijke geestelijke en lichamelijke toestand aan de overkant te komen?
Deze vergelijking komt van Viktor Frankl, bekend van zijn boek ‘De zin van het bestaan’, dat hij een jaar na zijn bevrijding uit werk- en concentratiekampen schreef. Zoals we weten, maakte Frankl in de Tweede Wereldoorlog de vreselijkste gebeurtenissen mee. Desondanks stelde hij dat het leven betekenis heeft, ondanks alle onrechtvaardigheid en het ontbreken van alle logica.
Een andere keer wil ik graag beschrijven hoe wij betekenis kunnen zoeken na het ervaren van vreselijke evenementen, maar zoals Frankl met zijn vergelijking duidelijk probeerde te maken, is dat niet mogelijk als we ons nog in een situatie bevinden van totale onzekerheid en onveiligheid. Dan moeten we zien hoe wij ons emotioneel en lichamelijk staande kunnen houden en zo goed mogelijk deze periode kunnen doorstaan. Ofwel: over die wankele brug naar de overkant zien te komen. Daarbij is het belangrijk ons steeds weer af te vragen wat het beste is voor onszelf om de volgende noodzakelijke stap te kunnen zetten.
Het is belangrijk dat wij accepteren dat we onszelf wanhopig en boos kunnen voelen, en om die gevoelens plaats en ruimte te geven. We kunnen onszelf en onze gevoelens omarmen, of iemand van buiten zoeken die ons de emotionele omarming geeft. Wanneer we voelen dat we boos,verdrietig of gefrustreerd mogen zijn, en iemand ons die emotionele plaats geeft, krijgen we lucht, voelen we ons oke met onszelf en zullen we in staat zijn de volgende stap te zetten.
Ik sprak een vakgenote/vriendin die boos was op iemand. Vanwege de omstandigheden in het land voelde ze zich schuldig over deze boosheid. Maar ik bevestigde dat ze die boosheid mag voelen en erkennen. Gewoon tegen zichzelf zeggen: ik ben boos op die persoon, zonder dat zij per se iets met die boosheid hoeft te doen. Voor mijn collega bleek dit de meest waardevolle opmerking uit ons hele gesprek. De acceptatie van de boosheid stelde haar in staat om weer de volgende stap te zetten.
Op sommige momenten willen we onszelf misschien afleiden door te gaan werken, iemand in nood te helpen, een wandeling te maken of een boek te lezen dat niet te maken heeft met de huidige gebeurtenissen, terwijl we op andere momenten juist het nieuws willen volgen. Belangrijk is jezelf steeds weer af te vragen wat goed voor je voelt. Ons doel is om deze heel zware periode zo gezond mogelijk door te komen.
