Soms voelen mensen een behoefte om de relatie met familieleden te verbreken en zeker in grote, uitgebreide families komen onderlinge verwijderingen geregeld voor. In het dagelijks leven is zo’n breuk niet of nauwelijks merkbaar, maar als de feestdagen zich aankondigen, wordt het moeilijk om verbroken verhoudingen te negeren. Vaak draagt de hele familie de consequenties van een breuk: feestmaaltijden zijn ofwel met de een ofwel met de ander, gezinsleden worden gedwongen partij te kiezen of te bemiddelen, of de sfeer is gespannen.

Maar feestdagen vormen ook een kans om erachter te komen wat de achtergrond is van verbroken relaties, wat de gevolgen zijn, en hoe je een verbroken relatie kunt herstellen. Want misschien bieden de feestdagen de kans conflicten op te lossen en samen rond de tafel te zitten.

Een rollende sneeuwbal

Een breuk heeft meestal te maken met langbestaande relaties binnen het gezin: coalities die sinds de jeugd zijn gevormd, wie houdt het meest van wie, het (lievelings)kind van de moeder versus het kind van de vader. Dergelijke dynamieken hebben de neiging zich als een sneeuwbal te gedragen, die nog jaren verder rolt en groter wordt.

Het verbreken van relatie lost problemen niet op. In de meeste gevallen blijven die bestaan ​​en gaan ze gepaard met (emotionele) rekeningen, verdriet, gekwetstheid, depressie, en een gevoel van er niet toe doen. Mensen dragen beledigingen hun hele leven met zich mee en geven hun gevoelens en gedrag ook door aan volgende generaties.

Tijdelijk verbroken

Meestal gebeurt de breuk ‘per ongeluk’. Niemand maakt iets officieel bekend, maar partijen zijn boos op elkaar en maken geen contact. Ook als het bedoelt is als een tijdelijke boodschap aan elkaar, lijkt er opeens geen weg meer terug. Iedere partij heeft het gevoel dat de ander geen moeite doet om het goed te maken, en hoe langer de breuk duurt, des te moeilijker het is om uit de hoge boom te klimmen.

Andere breuken zijn makkelijker te herstellen. Als het gaat om een specifiek meningsverschil of een specifieke periode waarin de relatie te overweldigend of te beklemmend is, bijvoorbeeld voor kinderen die zich willen losmaken van hun ouders en zelfstandig ontwikkelen, is het meestal mogelijk om de relatie te herstellen. Er bestaat dus een verschil tussen een tijdelijk afstand enerzijds en langdurige verwijdering als gevolg van onopgeloste conflicten anderzijds.

Ernstige gevolgen

De mogelijkheid om de relatie te verbreken lijkt voor sommigen een gemakkelijke oplossing, maar in feite wordt een destructief patroon gevormd met ernstige gevolgen. In gezinnen waarin verbroken relaties voorkomen, krijgen de gezinsleden de boodschap mee dat een breuk een optie is, net zo als mensen die echtscheiding van ouders hebben meegemaakt, echtscheiding als een optie zien. Dit in tegenstelling tot families waarin nooit sprake was van breuken en waarin verwijdering niet snel als een mogelijke oplossing van problemen zal worden aangedragen.

Hoe voorkom je dat er een breuk in het gezin ontstaat?

Er zijn altijd meerdere manieren om met heftige situaties om te gaan. In het algemeen beschikken we over een breed scala van handelwijzen. Binnen de familie verdient het de voorkeur om in geval van moeilijkheden een bepaalde afstand te creeren in plaats van de banden helemaal te verbreken. Je kunt bijvoorbeeld besluiten geen nauwe relatie te onderhouden met een bepaald familielid, maar wel met zijn kinderen. Of misschien wil je in bepaalde situaties wel contact hebben met iemand, maar op andere momenten liever niet. Je kunt zelf de mate van nabijheid bepalen en deze grens handhaven.

Als een patroon van verwijdering voorkomt in de familie, is het belangrijk om je hiervan bewust te zijn en voor een andere weg te kiezen. Het is mogelijk om een vorm van contact en communicatie met grenzen toe te staan, een soort ‘koude vrede’.

Hoe kan een verbroken relatie worden hersteld?

Als je de negatieve gevolgen van breuken onderkent en niet meer mee wilt werken aan de instandhouding daarvan, zul je actieve stappen moeten ondernemen om de relatie te hernieuwen. Je kunt proberen het gesprek te openen en te praten, omdat een verbroken verbinding altijd gepaard gaat met woede, belediging en teleurstelling. Stuur wekelijks een bericht, vraag andere familieleden om te bemiddelen en te helpen, bied aan om samen naar therapie te gaan, en geef vooral niet op na de eerste poging.

Het is belangrijk geen hooggespannen verwachtingen te hebben en te begrijpen dat de reactie van de andere partij negatief kan zijn. Breuken in de relatie hebben de neiging ons op te zuigen, ze zijn hardnekkig en chronisch, en om eruit te komen heb je heel veel vastberadenheid nodig. Misschien dat jouw positieve opstelling na verloop van tijd ook de andere kant de ruimte geeft om op de toenadering in te gaan. Maar ookk als de andere partij niet reageert, weet je dat je in zelf ieder geval alles hebt geprobeerd.

Een waarheid bestaat niet

Bedenk, een breuk in de familie is een complexe en gevoelige situatie. Er bestaat niet één waarheid, en de realiteit is nooit zwart-wit.

Behandeling

Gezinstherapie kan breuken helpen voorkomen en relaties herstellen, zelfs als slechts een partij aanwezig is. De therapie zal je allereerst helpen inzicht te krijgen in de oorzaken van de breuk. Als je de processen leert doorgronden die ervoor hebben gezorgd dat de relatie is verbroken, kun je in therapie waarschijnlijk andere manieren vinden om ongenoegen te uiten of te verdragen. En als je de verbroken relatie wilt herstellen, kan therapie helpen bij het omgaan met de emoties die worden opgeroepen en je steunen in de volharding die nodig is om het doel te bereiken.

‍